De unieke structuur van de Nederlandse amateursport staat onder grote druk. Het aantal vrijwilligers loopt terug en veel clubs kampen met de nasleep van een hoge energierekening van de winter van vorig jaar en missen een buffer om in hun toekomst te investeren. Het Nationaal Klimaatplatform heeft daarom vorig jaar de ministeries van EZK, VWS en BZK gepolst of er interesse bestond in een advies over hoe de verduurzaming van amateursport versneld en versimpeld kon worden om zo de bestaanszekerheid van de verenigingen te versterken. Dit bleek het geval en vandaag, bij de start van de sportzomer, publiceert het NKP met de rapportage 'Amateursport fit voor de toekomst' (pdf) het resultaat.

Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform: “De bestaanszekerheid is voor veel clubs na de coronacrisis en hoge gasprijzen een serieuze zorg. Met de Routekaart Verduurzaming Sport, tot stand gekomen na het Klimaatakkoord (2019), is het nodige bereikt om de sportverenigingen op weg te helpen bij verduurzaming. Veel clubs hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen. Maar veel verenigingen zijn nog kwetsbaar. Uit de vele gesprekken die ik de afgelopen maanden heb gevoerd blijkt dat verduurzaming voor amateursportclubs een bijzonder ambitieuze opgave is."

"Ook voor de grotere verenigingen met veel vrijwilligers, een stabiel bestuur en enige investeringsruimte. Zelfs bij deze verenigingen is de beschikbare tijd, kennis en investeringsruimte vaak te krap en vraagt het veel van het organisatievermogen. Tegelijk horen we ook van verenigingen die de stap al gezet hebben dat de voordelen groot zijn: zo zijn er clubs die hun contributie konden halveren of jeugdtrainers konden gaan betalen.”

Amateursport van grote waarde

In Nederlandse steden en dorpen is de lokale sportvereniging de plek waar mensen samenkomen om te bewegen, plezier te hebben en de onderlinge banden te versterken. De amateursport is van grote waarde voor onze samenleving. Maar liefst 9,2 miljoen Nederlanders sport iedere week en 4,3 miljoen Nederlanders zijn lid van een sportvereniging.

De winter van 2022/2023 leverde voor veel clubs een energierekening op die vrijwel niet op te brengen was. Overheden zijn toen ruimhartig bijgesprongen maar kunnen dat niet jaar op jaar doen, terwijl dat misschien wel nodig is om de bestaanszekerheid van deze amateursportclubs te borgen wanneer de energieprijs verder stijgt. Een sector waar zoveel Nederlanders gebruik van maken en die vrijwel geheel door vrijwilligers wordt gerund is van groot belang voor de sociale cohesie in Nederland.

Sportclubs vliegwiel voor verduurzaming

Volgens het NKP en de mede-opstellers van het rapport is met een gerichte aanpak een wereld te winnen. Inmiddels zijn de eerste projecten zichtbaar waarin sportclubs het vliegwiel zijn in een duurzaam lokaal energiesysteem in buurt en wijk. Het mes snijdt hier aan drie kanten volgens Vendrik: “De verduurzaming van de gebouwde omgeving krijgt een impuls, burgers worden baas over eigen energie en voor de sportclubs ontstaat hier een nieuw verdienmodel.”

De rapportage is opgesteld in samenspraak met vertegenwoordigers van NOC*NSF, de Vereniging Sport en Gemeenten, de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie,  Kenniscentrum Sport & Bewegen en Triodos Bank Nederland. In het rapport leggen zij meerdere opties voor om de drie sleutels tot versnelling voor elkaar te krijgen. Die sleutels betreffen het ontzorgen van de clubs en gemeentes in hun zoektocht naar de juiste oplossing en financiering, een financieringsmodel die overzichtelijker wordt en oplossingen biedt voor de huidige hoge rentes en een gebiedsgerichte aanpak waarmee niet alleen de club, maar ook de omliggende wijk of andere voorzieningen in worden meegenomen.