Dit staat in het nieuwe signalenrapport ‘Bestaanszekerheid in de buurt’. Dit rapport is naar vijf bewindslieden gestuurd die allen de weerbaarheid in deze wijken kunnen versterken. 

“Zoals altijd gaan de kosten hier voor de baat uit, maar de kosten zijn eenmalig, de baten structureel”, zegt NKP-voorzitter Kees Vendrik. Hij doelt onder andere op lagere gezondheidskosten als mensen niet meer in een tochtig en beschimmeld huis hoeven te wonen. Als bouwers en installateurs grootschalig aan de slag kunnen met de aanleg van warmtenetten en renovatie van slechte huurwoningen, maakt dit de verduurzaming per woning goedkoper. Ook zijn incidentele noodmaatregelen om hoge energierekeningen te compenseren minder nodig.

Vertrouwen

Goed contact met bewoners is een voorwaarde voor succes. Als zij meebeslissen over verduurzaming van hun wijk versterkt dit de gemeenschapszin, groeit het vertrouwen in instanties en ontstaat een basis om ook andere problemen in de wijken aan te pakken. 

Beloftevolle route 

De gasprijscrisis na het uitbreken van de Oekraïne-oorlog, maakte omvang van energiearmoede scherp zichtbaar. Met een tijdelijk noodfonds en een prijsplafond moest het kabinet ingrijpen om burgers te helpen hun hoge en soms onbetaalbare energierekening te kunnen betalen. Dat was zo’n 4,5 miljard aan eenmalige euro’s die structureel niets veranderden. De klap kwam het hardst aan in wijken waar de leefbaarheid toch al onder druk staat.  

Vendrik: "Voortvarende verduurzaming van de gebouwde omgeving is een beloftevolle route om af te komen van de structurele afhankelijkheid van een onzekere energierekening. Het organiseert meer bestaanszekerheid, in het bijzonder voor burgers en ondernemers met beperkte middelen." 

Langjarige aanpak energiearmoede

De 12 kansen voor versnelling vallen in vier hoofdlijnen uiteen. Ten eerste moet gericht en langjarig gewerkt worden aan vermindering van energiearmoede. Energiearmoede is een structureel probleem, dat vraagt om een structurele aanpak. De overheidsprogramma’s die hier nu al aan werken moeten dat langjarig kunnen blijven doen. Nu is de financiering na een paar jaar vaak onzeker. Ook moeten woningcorporaties de zekerheid krijgen dat ze kunnen blijven investeren in deze wijken. Daarnaast moet er een aanpak komen om ook particuliere huurders aan te zetten tot verduurzaming. 

Versimpel regelingen 

Ten tweede zijn bewoners van kwetsbare wijken te helpen door regelingen simpeler te maken en mensen in staat te stellen samen te verduurzamen. De drempel voor aanvragen van subsidies moet, juist voor doelgroepen in kwetsbare wijken, verlaagd worden. Veel subsidieregelingen zijn te complex en moeilijk aan te vragen. Vaak zijn ze gericht op individuele oplossingen. Juist in kwetsbare wijken biedt een collectieve aanpak veel meer kansen. Dat kan de kosten drukken en het tempo van verduurzaming verhogen.  

Versterk lokale gemeenschappen 

Ten derde moet de kracht van lokale gemeenschappen versterkt worden. De verduurzaming lukt alleen maar met betrokkenheid van onderop. Dat is het fundament van een sociale transitie. Om dit fundament te versterken pleit het NKP daarom om flink te investeren om meer opbouwerkers op te leiden.  

Versnel decentrale energiesystemen 

Ten vierde is het van groot belang dat decentrale energiesystemen sneller van de grond komen. Dan gaat het bijvoorbeeld over warmtenetten. Die zijn voor deze wijken vaak de enige mogelijkheid mensen aan duurzame en betaalbare warmte te helpen. 

Daarbij hoort ook dat huurders ook na het afschaffen van de salderingsregeling kunnen blijven profiteren van zonnepanelen op hun dak. Net nu dit voor huurders een beetje in beeld komt dreigen ze juist met hogere kosten te maken te krijgen als hun verhuurder ze zonnepanelen aanbiedt. 
Voor alle energie die je lokaal opwekt, opslaat en verbruikt hoeft het net niet te worden verzwaard. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Je helpt mensen aan een betere energierekening en bespaart de maatschappij veel kosten die anders naar netverzwaring moeten gaan. 

Vendrik: “Klimaatbeleid zou juist nu deze mensen vooruit moeten helpen en weerbaarder moeten maken. Verduurzaming biedt ze kans minder afhankelijk te worden van de onzekere gasprijzen.”