Oefenrechtbank: Geen automatische voorrang voor energiegemeenschappen

Het is geen automatisme dat energiegemeenschappen voorrang krijgen om gemeentegrond te gebruiken om een duurzaam energieproject te realiseren. Als ze samen met de gemeente goed hun voorbereidend huiswerk doen, is meer voorrang mogelijk. Werk aan de winkel dus voor gemeentes en lokale initiatieven.

Dat is de strekking van een uitspraak van de oefenrechtbank die het NKP en de Constitutie voor de Commons onlangs hierover organiseerde. Het platform wil meer juridische duidelijkheid krijgen over de mate van voorrang die er mogelijk is voor energiegemeenschappen. Op veel plekken leeft nu het idee dat met nieuwe Energiewet in de hand energiegemeenschappen een voorkeurspositie hebben.

Duidelijkheid creëren

De zaak ging tussen de lokale energiegemeenschap Heiloo Energie en de gemeente Heiloo. De vraag lag voor of de gemeente het beheer van gemeentegrond rechtstreeks kan toewijzen aan een lokale energiegemeenschap of dat er een bredere selectie van kandidaten moet zijn. Gemeente Heiloo werkt mee aan deze oefenrechtbank omdat ze voor haarzelf en andere overheden hierover helderheid wil creëren.

Eerder had Heiloo Energie een vergunning aangevraagd om een solarcarport bouwen en te exploiteren op een parkeerterrein waarvan de gemeente de eigenaar is. De gemeente weigerde die vergunning. Die stelt dat ook andere partijen moeten kunnen meedingen naar die vergunning. De gemeente vindt het belangrijk dat er duurzame initiatieven komen, maar stelt dat het ook zorgvuldig moet zijn om het gebruik aan schaarse gemeentegrond aan iemand te gunnen.

Heiloo Energie stelt dat er jurisprudentie is die het mogelijk maakt de vergunning één op één aan hen te geven. De gemeente stelt op basis van dezelfde jurisprudentie juist dat het niet zomaar een vergunning aan een voorkeurspartij kan geven. Dan zou willekeur op de loer liggen.

Huiswerk overdoen

De oefenrechtbank gaf op zich de gemeente gelijk, maar wees wel de weg hoe het toch mogelijk is energiegemeenschappen voorrang te geven. Als een gemeente beleid heeft duurzaamheid te stimuleren en daarin duidelijk onderbouwt waarom het lokale initiateven voorrang wil geven, kan dit een constructie zijn waarvan rechters zeggen dat het juridisch mag. Bij het afwijzen van de vergunning heeft de gemeente echter niet goed onderbouwd waarom het Heiloo Energie geen voorrang kan geven. Dat moet dus over stelde de oefenrechter.