Verduurzaming horeca krijgt een impuls in Zeist

Op 10 juli 2025 bracht het Nationaal Klimaat Platform (NKP) een werkbezoek aan Zeist, als onderdeel van het lopende onderzoek naar kansen en knelpunten bij de verduurzaming van de horecasector. Tijdens een bijeenkomst in het Regionaal Energiecentrum ging het NKP in gesprek met lokale horecaondernemers, vertegenwoordigers van de gemeente Zeist en energieadviseurs. Centraal stond de vraag: hoe ondersteunt Zeist haar ondernemers bij verduurzaming, en welke lessen zijn daaruit te trekken?

Zeist als koploper met een gerichte aanpak

Waar Zeist al stappen had gezet op het gebied van verduurzaming in sectoren als cultuur, sport en zorg, kreeg de horeca tot voor kort weinig aandacht. Daar is inmiddels verandering in gekomen. De gemeente heeft een speciale aanpak ontwikkeld om horeca- en winkelondernemers actief te ondersteunen. Door middel van gratis energiescans en begeleiding bij het nemen van duurzame maatregelen wordt voor ondernemers de drempel verlaagd om actie te ondernemen.

Inmiddels zijn er al meer dan 70 aanmeldingen binnengekomen, waarvan 55 ondernemers daadwerkelijk een energiescan hebben laten uitvoeren. Dit succes is mede te danken aan de actieve rol van de centrummanager, die met zijn bestaande netwerk veel ondernemers wist te bereiken. Een goed gesprek is vaak nodig voordat ondernemers bereid zijn om een scan uit te laten voeren – bewustwording is een belangrijke eerste stap.

Van bewustwording naar actie

De vertaalslag van analyse naar actie blijkt echter complex. De implementatie van maatregelen ligt gedeeltelijk bij de ondernemers zelf. Maar zij kunnen ook geholpen worden door een speciaal klusteam, al is het vinden van voldoende vakmensen wel een uitdaging.

Technisch gezien lopen horecaondernemers tegen obstakels aan. Veel horecazaken zijn gevestigd in oude panden, vaak met verouderde installaties. Zonnepanelen zijn lastig op gedeelde daken, en warmtepompen bieden zelden een passende oplossing. Er liggen voornamelijk kansen in gedragsverandering, werklogistiek en optimalisatie van bestaande apparatuur.

Financiering en kennis als struikelblokken

Financiering blijft een lastig punt. Banken zijn terughoudend met leningen aan horecazaken, ook als het gaat om verduurzaming. De weg naar subsidies is vaak ondoorzichtig en het aanbod specifiek voor horeca is beperkt.

Daarnaast blijkt het in huis halen van technische kennis lastig. Er is behoefte aan specialisten met verstand van horecazaken en de bijbehorende apparatuur en processen. De standaard energieadviseur kijkt veelal alleen naar het pand, wat voor horecaondernemers te beperkt is.

De sleutelrol van de pandeigenaar

Een belangrijk deel van de verduurzaming raakt aan de relatie tussen huurder en verhuurder. Veel ondernemers huren hun pand, waardoor ze afhankelijk zijn van de medewerking van de eigenaar. In de praktijk blijkt dit vaak een bottleneck: het gesprek over verduurzaming wordt zelden gevoerd, en als het wel gebeurt kan dit leiden tot een patstelling over kostenverdeling.

De behoefte aan een onafhankelijke mediator wordt dan ook breed gedeeld. Iemand die partijen bij elkaar kan brengen, met oog voor de relatie en het persoonlijke contact.

Gelukkig beginnen verhuurders inmiddels steeds vaker in te zien dat verduurzaming de waarde van hun vastgoed verhoogt, en ook banken stimuleren deze ontwikkeling.

Een inspirerend voorbeeld

Het werkbezoek aan Zeist heeft het Nationaal Klimaat Platform waardevolle inzichten opgeleverd. De gebiedsgerichte en persoonlijke aanpak van de gemeente toont aan dat lokaal beleid daadwerkelijk verschil kan maken voor horecaondernemers die willen verduurzamen. De actieve rol van ondernemers, de samenwerking met lokale partijen en de behaalde resultaten maken Zeist tot een inspirerend voorbeeld.

De lessen en ervaringen uit Zeist worden meegenomen in de bredere rapportage van het NKP-onderzoek. Daarmee biedt deze lokale aanpak niet alleen perspectief voor Zeist zelf, maar ook voor andere gemeenten die de horeca willen helpen verduurzamen.