Opluchting over de klimaatplannen van het nieuwe kabinet na het webinar ‘Klimaatbeleid in uitvoering’. Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei reageerde positief op de roep om continuïteit en samenwerking. Al blijven de volgers kritisch.
Vele duizenden mensen en partijen die bezig zijn met uitvoeren van klimaatmaatregelen hadden best zorgen bij aantreden van het nieuwe kabinet. Maar nu de stof van de eerste debatten is neergedaald bracht het webinar ‘Klimaatbeleid in uitvoering’ wat opluchting. Minister Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei bevestigde nog een keer de klimaatdoelen en staat vooral ook open voor de inbreng van maatschappelijke partijen. “Het pakket van mijn voorganger Rob Jetten blijft staan. Dat moeten we samen doen: ondernemers, organisaties, kabinet, de mensen, politieke partijen.” Vraag was wel: krijgt ze de coalitiepartners mee?
Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei
Al vroeg in het proces van de kabinetsformatie hield een brede Maatschappelijke Alliantie van ondernemers en (milieu)organisaties een stevig pleidooi om ‘continuïteit en uitvoering in het klimaatbeleid centraal te zetten’. Het valt niet te bewijzen, maar waarschijnlijk heeft dit pleidooi ertoe bijgedragen dat het kabinet-Schoof het algemene klimaatdoel (in 2030 55% minder uitstoot dan in 1990) handhaaft. “Dat pleidooi was ondersteunend,” zegt minister Hermans op de vraag van NKP-voorzitter Kees Vendrik. “We hebben elkaar nodig om de doelen op een realistische manier te halen.”
Het kabinet nam wel alvast wat besluiten die niet per se gunstig zijn voor het klimaat: verlagen van de energiebelasting voor bedrijven, het schrappen van de warmtepompplicht per 2026 en nog een paar maatregelen. Hermans wil de kou uit de lucht halen: “We doen dingen wat anders, we zetten hier en daar een stapje terug, en elders een stapje bij. Als coördinerend minister voel ik bij de andere ministeries ook de motivatie.”
Maar de sprekers hebben hun reserves over die steun. Marjolein Demmers van Natuur en Milieu: “Ik zie die motivatie niet terug in het Hoofdlijnenakkoord. De minister wil wel, maar krijgt ze de partners in de coalitie wel mee?” Ingrid Thijssen van VNO-NCW valt haar bij: “Het werken in silo’s blijft lastig. Maar het punt blijft: de emissies moeten omlaag.” En ook Lot van Hooijdonk, wethouder in Utrecht, legt namens de Verening van Nederlandse Gemeenten wat wensen neer bij de coalitie: “De intenties van Sophie Hermans zijn goed. Maar krijgt ze dit voorjaar de partijen mee, bijvoorbeeld voor de financiering van het Warmteplan? Dat is echt hard nodig voor de verduurzaming van huizen.”
Enige opluchting was tijdens het webinar te proeven. Maar de sprekers waren het er unaniem over eens dat op sommige punten echt versnelling moet optreden. Ingrid Thijssen: “Duizenden ondernemers staan klaar om klimaatmaatregelen te nemen. Iedereen is blij dat hun energiebelasting omlaag gaat. Maar als ondernemers geen maatregelen kunnen nemen vanwege netcongestie of stikstofregels worden ze echt woedend!” Of zoals Lot van Hooijdonk het samenvat: “We hebben op alle vlakken schaarste: ruimte, geld, net, stikstof, mensen… We moeten die schaarse middelen intelligenter gaan gebruiken!”
Op de vraag of zij al een afspraak wil maken met de Maatschappelijke Alliantie om te werken aan eventueel aanvullend beleid reageerde minister Hermans: “Moeten we doen, maar ik wil eerst weten waar we staan. Als eind oktober bij de Klimaat- en Energieverkenning van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat we gaan achterlopen, zullen we kijken welke extra maatregelen we moeten nemen. Maar je hoeft geen helderziende te zijn om te zien dat er wat moeten gebeuren. Dan ga ik in gesprek, met als doel om in de Voorjaarsnota die plannen te presenteren.”
Daarnaast werkt Hermans aan het vijfjaarlijkse Klimaatplan (eind 2024), een uitvloeisel van de Klimaatwet. Daarop volgt een consultatie, daarna gaat het plan naar de Tweede Kamer.
Een paar belangrijke hindernissen staan in de weg van een effectieve uitvoering van klimaatmaatregelen. Het webinar identificeerde vier van zulke dossiers, die zeker niet alleen op het bordje van Klimaat en Groene Groei liggen.
Stikstofregels houden veel nieuwe projecten tegen en lijken daarmee echt een ‘showstopper’ voor klimaatmaatregelen. Nieuwe infrastructuur, nieuwbouw en andere projecten komen niet van de grond.
Manon van Beek van elektriciteitsnetbeheerder Tennet: “Wij moeten de komende tien jaar 700 projecten uitvoeren om het net op orde te krijgen. Stikstofregels veroorzaken hinder, zo meteen moeten we achteraan aansluiten bij de leveranciers.” Ingrid Thijssen: “Drie jaar geleden was al een oplossing beloofd, maar die zie ik nog steeds niet bij het ministerie van landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur.”
Minister Hermans: “Ik kan het stikstofbeleid vanuit Klimaat en Groene Groei natuurlijk niet uitstippelen, maar ook hier geldt: de stikstofdoelen staan overeind. De urgentie was al scherp, nu met nog meer nadruk. Dus we kijken wat kan. We onderzoeken nu hoe de stikstofwinst van duurzame projecten zulke projecten ook gemakkelijker te realiseren kan maken—zonder een nieuwe PAS-regeling op te tuigen.”
Het overvolle elektriciteitsnet veroorzaakt dat er soms onvoldoende ruimte is om een nieuwbouwwijk, een duurzame energiebron of een serie laadpalen aan te sluiten.
Hoe kunnen we op korte termijn beter gebruikmaken van wat er is, bijvoorbeeld met batterijen?
Minister Hermans: “Dit staat echt in de weg van het tempo, voor mensen thuis of voor ondernemers. We kunnen daarover blijven praten maar het gaat om actie. Hoe kunnen we op korte termijn beter gebruikmaken van wat er is, bijvoorbeeld met batterijen. En voor de langere termijn: kunnen we vergunningprocedures voor nieuwe infrastructuur met anderhalf jaar verkorten? Ook hier zie ik de motivatie bij collega-bewindslieden.”
Een jojobeleid van de regering is funest.
Bas van Weegberg van vakbond FNV pleitte op het webinar voor meer aandacht voor het ontplooien van meer menskracht in de transitie. “Een jojobeleid van de regering is funest. De transitie moet sociaal rechtvaardig zijn, daar moet meer geld naartoe, voor bijvoorbeeld opleidingen en omscholing. Het sociale contract dat we nu bij Tata Steel hebben gesloten is een goed voorbeeld.”
Ingrid Thijssen namens de werkgevers bij VNO-NCW: “Onze arbeidsproductiviteit moet omhoog. Vroegpensioen of de wil om minder te werken helpen dan niet.” Net als een paar andere sprekers hield zij dit kabinet ook voor dat arbeidsmigranten hard nodig zijn: “Of we moeten onze ambities bijstellen. Maar zonder migranten, uit Europa of daarbuiten, gaan we het anders niet redden.”
Tenslotte spraken enkele sprekers nog de zorg uit dat het draagvlak voor de energietransitie wankel dreigt te worden.
Mensen een tweedehands elektrische auto laten kopen en dan de motorrijtuigenbelasting omhoog: dat kan echt niet!
Thijssen: “Als sommige issues niet worden opgelost, heeft dat direct effect op het draagvlak.” Van Hooijdonk: “En dat geldt echt niet alleen voor mensen met een smalle portemonnee. Draagvlak bij ook de rijkeren bepaalt of je de komende jaren de wind mee of tegen hebt bij klimaatbeleid.”
Marjolein Demmers: "Bijvoorbeeld mensen een tweedehands elektrische auto laten kopen en dan de motorrijtuigenbelasting omhoog: dat kan echt niet!"
Nieuws Activiteiten Klimaatkennis Over ons Documenten Contact
Geen belangrijke updates missen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.
Inschrijven
Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.
Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.
Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.
Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.