Waar maatschappelijk initiatief tot voor kort vooral werd gezien als een energiecoöperatie die zelf een windmolen of een zonnepark exploiteert, is het inmiddels een veel bredere beweging.

Dit is het beeld van de eerste analyse die NKP en Waag Futurelab hebben gemaakt. Het vormt de basis voor een ‘programma maatschappelijk initiatief’ waar het NKP in het eerste signalenrapport voor pleitte. Het potentieel van deze beweging groeit, maar zal mogelijk gemaakt moeten worden in de kaders en de regelgeving van de landelijke en decentrale overheden. 

Betrokkenheid op alle niveaus noodzakelijk

Het stuk maakt helder dat het gaat om bijdragen in de opwek en levering van energie, het mobiliseren van wijk- en buurtinitiatieven op het gebied van warmte en verduurzaming, vergroening en alle wat bijdraagt aan een meer klimaatbestendige woon- en leefomgeving.

De aanpak van de grote maatschappelijke uitdagingen die er zijn vereisen de betrokkenheid van individuen, gemeenschappen, bedrijven en overheden. De top-down benadering en de beweging van onderop zijn hierin complementair. De eerste creëert een gunstig institutioneel kader en een grootschalige aanpak. De tweede mobiliseert sociale energie en draagt bij aan de doelstellingen.

Waardevolle kansen

Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform: “De analyse bevestigt mijn beeld dat al deze initiatieven van burgers en ondernemers waardevolle kansen bieden voor meer bestaanszekerheid, zeggenschap, gezondheid, innovatiekracht, rechtvaardigheid en CO2-reductie. Ze bieden een wenkend perspectief voor alle bewoners van Nederland.”

Het is nu meer dan ooit helder dat in de energievoorziening de lokale decentrale oplossingen nodig zijn om niet vast te lopen in de problematiek van netcongestie. Ook in de ontwikkeling van lokale warmtevoorziening biedt een collectieve aanpak kansen voor versnelling.
 

Basis voor Programma Maatschappelijk initiatief

De analyse legt een basis waarmee het NKP de komende maanden de contouren van een Programma Maatschappelijk Initiatief ontwikkelt. Dat wordt dan voorgelegd aan het nieuwe kabinet. Het gaat dan om een breed gedragen programma dat duidelijkheid geeft over de benodigde middelen, maatregelen en instrumentarium. Niet alleen voor maatschappelijke initiatieven, maar zeker ook voor decentrale overheden en private partijen en de samenwerking daartussen in dat complexe maatschappelijk speelveld.

In het programma maatschappelijk initiatief wil NKP naar een breed getoetste en gedragen aanpak. Daarbinnen kunnen private en publieke partners komen tot een gelijkwaardige samenwerking met maatschappelijke partners bij het werk aan de enorme opgave die de transitie is. Ieder kan vanuit zijn of haar specifieke rol, bijdrage, kwaliteiten en mogelijkheden een rol spelen.