Biomassa en windenergie waren de belangrijkste bronnen. Zonne-energie draagt steeds meer bij. Met deze groei is een aantal doelen uit het Energieakkoord bereikt.
Van 70 naar 0,5 procent
Het Energieakkoord uit 2013 had tot doel dit jaar op minimaal 16 procent hernieuwbare energie uit te komen. Energieopwek is gemaakt om die groei te volgen. Het aandeel is nu bijna 17 procent. Dat is voldoende voor de provincies Noord-Holland en Friesland samen.
Op 24 december waren de molens op land en zee het meest productief. Toen produceerden ze 210.000 MWh aan groene stroom. Dat was goed voor 70 procent van de totale Nederlandse stroomvraag op die zondag. 12 februari was de slechtste winddag met maar 1.500 MWh, goed voor een half procentje van de Nederlandse stroomvraag die dag.
De molens op zee worden steeds belangrijker. Er staat nu 4,7 GW aan vermogen. Volgens het Energieakkoord moest dat minimaal 4,5 GW zijn. Het ministerie van EZK meldt dat deze groei “binnen de tijd, binnen het budget en bijna zonder subsidie” is gerealiseerd. RVO heeft over de ontwikkeling een minidocumentaire gemaakt. Binnenkort begint de aanbesteding voor een hele grote verdere groei. De bedoeling is dat er in één klap voor 4 GW wind op zee vergund wordt.
Zon doet flink mee
De zon laat zich ook steeds meer zien in de duurzame energievoorziening. In de lijstjes van Solar Power Europe staat Nederland op plek 5 als het gaat om totaal geïnstalleerd vermogen. Per inwoner is Nederland zelfs koploper. Bij de start van het Energieakkoord hield niemand dat voor mogelijk.
Op 13 juni piekte de zonproductie naar 140.000 MWh. Voldoende voor 40 procent van de Nederlandse elektriciteitsvraag die dag. Het dieptepunt lag op 19 december toen de panelen maar 3.500 MWh leverden, ofwel 1 procent van de Nederlandse stroomvraag.
Vaker overschot groene stroom
Het was ook het jaar dat er vaker méér duurzame stroom werd opgewekt dan we in Nederland nodig hadden of konden exporteren. Op de stroommarkt vertaalt zich dat dan in negatieve prijzen. Je krijgt dan geld toe als je op die momenten stroom gebruikt. Het aantal uren met negatieve prijzen groeide sterk. Vorig jaar waren het er 85. Nu staat de teller voor 2023 al op 308 uren en daar komen er dit weekend vermoedelijk nog wel wat bij.
Naast een forse groei van zon en wind speelde mee dat de Nederlandse elektriciteitsvraag dit jaar met 5 procent daalde, na vele jaren constant te zijn geweest. Hoewel door alle deskundigen flinke groei van de elektriciteitsvraag wordt verwacht, zullen zon en wind vermoedelijk sneller blijven groeien. Dit laat zien dat het belang van opslag in de vorm van batterijen en waterstof toeneemt. Dan kan de hernieuwbare energie op momenten van overaanbod worden bewaard en vervolgens beschikbaar worden gesteld als de zon niet schijnt en de wind niet waait.
Ongeveer de helft stroom duurzaam opgewekt
Het afgelopen jaar kwam ongeveer de helft van alle in Nederland verbruikte stroom uit groene bronnen. Zon leverde daarbij het grootste bijdrage, gevolgd door de windmolens op land. Het percentage biomassa in de mix bleef ongeveer gelijk.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaat ervan uit dat in 2030 gemiddeld 85 procent van de stroom uit hernieuwbare bronnen komt.
December scoort goed
December was een goede duurzame afsluiter van het jaar. De productie van hiernieuwbare energie groeide met 23 procent in verglijking met december vorig jaar. Dat was meteen het hoogste groeipercentage in 2023. Windenergie was de grootste aanjager van deze groei. Van de stroom kwam deze maand de helft uit duurzame bronnen.
LET OP: Energie en stroom verschillen
Hernieuwbare stroom is slechts een deel van de totale hernieuwbare energie. Het finale energiegebruik in Nederland bestaat uit drie onderdelen; warmte, 55 procent (vooral gebouwen en industrie), transport, 25 procent (vooral wegverkeer en vliegverkeer) en stroomverbruik, 20 procent.
Door electrificatie van de industrie, vervoer, koken en verwarmen zal het aandeel electriciteit groeien. Het PBL berekent dat dit in 2030 ongeveer uitkomt op 24 procent van het finale gebruik.
Alle bronnen
Energieopwek.nl is ontstaan bij het Energieakkoord en is nu onderdeel van het Nationaal Klimaat Platform. Het is een samenwerking met EnTranCe/Hanzehogeschool Groningen, Tennet en Gasunie. De site laat actueel zien wat er in Nederland aan duurzame energie wordt opgewekt.
Op Energieopwek zijn alle erkende vormen van hernieuwbare opwekking te volgen. Onder andere de bijdrage van warmtepompen en biomassa waaronder houtstook thuis. Per bron is te zien wat de bijdrage is en ook hoe dit zich verhoudt tot het totaal van de hernieuwbare opwekking. De site heeft tot doel een feitelijk beeld te geven van waar Nederland staat bij de verduurzaming.