Rechtvaardig is eerlijk, niet meten met twee maten. Doen wat het doel dient, zonder eigenbelang en verborgen agenda's of grote geldbedragen. 

Rechtvaardig is opkomen voor zij die dat (nog) niet kunnen: dieren / natuur / leefomgeving / mensen met een geestelijke beperking / de kinderen.

Wij doen nu geen recht aan de vaardigheden van de aarde: laat de earth overshoot day teruggaan naar 31-12 en beter nog daarná. 
Wees (als mens/land/regering/bedrijf) het voorbeeld, juist omdat niemand het voortouw durft te nemen. Wees de voorloper die de rest van de wereld als voorbeeld kan dienen, juist voor mensen die de hoop verliezen. Laat ZIEN dat het kan. Pak aan, en pak door.

- stimuleer circulaire economie. betrek je omgeving in je (productie)proces. creer transparantie in de keten als regionaal niet lukt.

- herijk de waarde van geld. Leer wat genoeg is, en neem genoegen met wat er is. 'de economie' is niet zaligmakend maar een onderdeel van het probleem. Het enige wat er toe doet is natuurlijke waarde.

- richt scholen op gericht op/in de natuur, als je niet buiten komt vergeet je dat je natuur om je heen moet hebben. daar wordt niemand gelukkig van. 

Meer nog is 'rechtvaardig' holistisch leren kijken. wát is er nodig, en waar. Een 'open mind' ontwikkelen, die niet belemmerd wordt door de beperkende kijk op geld. Je kan met geld veel, maar hoe je het inzet is inherent aan de visie van de kijker, en die is maar al te vaak beperkt tot een eigen straatje. 

Aandachtspunten voor Klimaatrechtvaardigheid

Locatie productiemiddelen:

In Nederland of buiten EU. Wie is verantwoordelijk voor de emissies en de (externe) kosten. Externe kosten niet verschuiven naar buiten de EU om externe kosten in Nederland laag te houden

In Nederland of EU. Hoe omgaan met solidariteit en verlagen kosten emissiereductie tussen alle Lidstaten gezamenlijk. Zorg dat in de EU de beperking van klimaatverandering kosteneffectief wordt aangepakt en beperking van kosten niet ten laste gaat van andere minder welvarende Lidstaten van de EU

Beschikbaarheid van duurzame energie

Hoe omgaan met kosten (competitie) tussen burgers en bedrijven om te kunnen beschikken over duurzame energie en zorg je dat kosten niet gelegd worden bij degenen die minder mogelijkheden hebben om duurzame energie in te zetten

Kosten infrastructuur

Hoe omgaan met kosten infrastructuur (elektriciteit, warmte of gas) tussen wijken met verschillende duurzaamheidsoplossingen. Moeten wijken met een nieuw warmtenet ook bijdragen aan kosten van verzwaring van het elektriciteitsnet

Beschikbaarheid middelen

Hoe omgaan met verschillende kosten tussen burgers die wel en niet kunnen investeren in energiebesparing en verduurzaming

Salderingsregeling: Woningbezitters met vermogen kunnen salderen ten koste van huurders met laag inkomen. Is dit een rechtvaardige vorm van verduurzaming

Aanwezigheid netwerkcapaciteit en vergunningverlening

Hoe omgaan met burgers en bedrijven die niet kunnen investeren in verduurzaming door het ontbreken van netwerkcapaciteit of van vergunning-ruimte t.o.v. burgers en bedrijven die deze ruimte wel hebben. Zorg dat delen van de samenleving niet achtergesteld worden

Solidariteit tussen generaties

Wat gaan pensioenfondsen bijdragen aan investeringen in duurzame energie om jonge generaties tegemoet te komen

De vervuiler betaalt. Door een CO2-prijs op fossiele brandstoffen wordt iedereen naar gebuik aangeslagen voor de vervuiling die hij/zij veroorzaakt. Door de opbrengst van deze heffing evenredig aan alle inwoners uit te keren blijft het voor iedereen die zijn uitstoot beperkt betaalbaar.

De CO2-prijs wordt Europees ingevoerd per 2027. Dit kan sneller. Nu ook tijdig de evenredige uitkering nationaal regelen.

Volgens het Witteveen Bos over kernenergie zal het in 2035 en later nodig zijn om rond een kwart van de tijd (2000 uur per jaar) stroom met waterstof op te wekken. De stroom kost is dan erg hoog (2 a 3 keer hoger dan wind of kernernergie), en wordt dan een onrechtvaardig luxe product. 

Alleen meer kernenergie kan de dure omzet van waterstof in stroom terugdringen, en dus voor rechtvaardigheid zorgen. Wie deelt deze stelling, en indien nee waarom?

Waarom wordt de druk op energie besparing en verduuzaming bij de huishoudens gelegd? De industrie ontloopt steeds deze druk dmv lange termijn beloftes. Waarom is het energiebelastingstelsel degressief en ligt de druk op de huishoudens en MKB terwijl de industrie snel door de eerste staffels lopen en geen/weinig motivatie hebben obv een regulerende energiebelasting. De oplossing is zsm een vlaktax op energiebelasting invoeren voor een level playing field. 

Een rechtvaardig klimaatbeleid zet verdelingsvraagstukken in tijd en ruimte centraal. Daarbij gaat het in essentie om een vraagstuk van mensenrechten. Het WRR rapport mist essentiele aspecten op dat vlak. Bewust is gekozen om naar verdelingsvraagstukken binnen NL te kijken en de mondiale vraagstukken hier niet bij te betrekken. Het aspect (wezenlijk) van verdelingsvraagstuk van huidige financiering/subsidiering van nationaal/lokaal klimaabeleid is vergaand onvoldoende om dat begrip te dekken. Ook omdat het niet in beeld brengt wat de maatschappelijke schade is die nu in andere delen van de wereld aan de armsten wordt berokkend. Dus de term rechtvaardig klimaatbeleid past niet op dit WRR rapport. Ook de subtitel 'verdeling van klimaatkosten' gaat over NL en geeft de extreem scheve situatie op mondiaal gebied niet aan. Niet dat het onderwerp van nationale verdeling van klimaatkosten niet heel relevant is...   Maar als we de mondiale situatie erbij betrekken en we berekenen de maatschappelijke schade van de uitstoot van CO2 dan is er op dit moment sprake van een zeer grootschalige afwenteling van ellende op de armsten (van nu en de toekomst) en zou een 'rechtvaardige' veredeling van kosten/investeringen/rendementen in nationaal klimaatbeleid nog op geen manier een rechtvaardig mondiaal klimaatbeleid betekenen.

Een rechtvaardig klimaatbeleid is alleen mogelijk als de enorme verschillen in vermogen en inkomen, wereldwijd, worden verkleind. Ook zal de voetafdruk (in Nederland hebben we nu al 4 aarde globes nodig om ons welvaartspeil te handhaven)  van de westerse wereld in overeenstemming moeten komen met de "rest" van de wereldgemeenschap.